 |
ဥက္ကဌ-ဗော်ကောန်ဂကူမန်
နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်ဝွံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် ၁၉၂၃ ဂိတုမါတ် စၟတ်တ္ၚဲ၁၉ ဇရေၚ်မိမၜါ နာဲသာဒေါန် မိၚ္ၚိုဲသုန် ပ္ဍဲ ကွာန်ထုံအာၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဘာအၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲ ၁၉၃၉ အဃောပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယ က္တဵုဒှ်မံၚ်ဂှ် ညးတိုန်လ္ၚတ်မံၚ်ပညာ ပ္ဍဲဘာဂျာတ်ဇေၚ် ကဝ်လုက် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ၊ နူဂှ်တုဲ ညးဆက်တိုန်တက္ကသဵုလ္ဂုၚ်ပၠန်ရ၊ ၁၉၄၂ အခိၚ်ညးဂွံအယုက် ၁၉ သၞာံဂှ် စလုပ်ချီဓရာၚ်ကၠုၚ်ဝိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵု ပ္ဍဲကဵုပၞာန်ဗၠးၜး ဗမာ(BIA) ရ။ ပ္ဍဲ ၁၉၄၅ ဂိတု မါတ် ၂၇ ဂှ် ကေၚ်လုပ်လဝ်ပေဲါဗ္တိုက် ကဵုဂျပါန် နဒဒှ်ကောန်ပၞာန်ဒမြိပ် (ပျောက်ကျား) အပ္ဍဲကဵု တွဵုရးဒဂုံနွံရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၉ ဒပ်ပၞာန်မန် အဃောနာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်တံ ကေတ်လဝ်ဒၞဲါအကြာ ပွဳပွူဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် ဒုၚ်ဆဵုဂဗကဵု ညးစၞးအလဵုသဳ ဥုနုတံ သွက်ဂွံတက်ကျာ သီုကဵုကိစ္စပ္အပ်လွဟ်နွံတုဲ ပရေၚ်ဆဵုဂဗညးသ္ကအ် မုဟွံအံၚ်ဇၞးရ၊ အခိၚ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်မန်ဟွံဂွံကဵု ယၟုဒပ်ဏီရ၊ ပရေၚ်ဆဵုဂဗလီုလာ်အာတုဲ နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်လုပ်အာဍုၚ်သေံ စှ်ေစ္ဒက်မန်ဍုၚ်သေံရ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၀ မွဲဟာကေုာံ ဇြဝ်ဗဥုကျဳ ညးတိုန်လဝ်ကောံဓရီုဇၞော် ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာပေါန်နွံရ။ \n ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာကလိဂွံဗၠးၜးတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၅၂) ဂှ် နဒဒှ်ညးတာလျိုၚ် ဂကောံကေၚ်ကာဂကူမန် ကေုာံ ဂကောံကောန် ဍုၚ်အရၚ် စၞးဂကူမန် ကေၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵု ဗဟဵုဒပ်ပၞာန်ပၠတရဴကောန်ဂကူမန်လေဝ် နဒဒှ် ဗဟဵုကမ္မတဳမွဲ ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၈ ဂိတု ဂျူလာဲ ၂၈ ဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံ ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲယှိုဲကျေန် ကေၚ်ဒးလဝ်ထံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု မွဲစွံ အလန်ကၠာအိုတ်ရ ။ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၁ နူကဵုဂကောံညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်နူတွဵုရးဂမၠိုၚ် တၞဟ်နချူသဇိုၚ်သၞောဝ် ဖေဒ္ဒြောကၟိန်ဍုၚ်တုဲ အဃောကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲကောံဓရီု ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ (ဒဵုဇၞော်)ဂှ် နဒဒှ်စၞးဂကူမန် နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်တိုန်စိုပ်ရ။ ၁၉၆၂ ဂိတု၀၂ စၞတ်တ္ၚဲ ၂၄ ကၠာဥုနေဝေန် ဟွံဂွံသီအဝဵုဏီ အဃောကၠောန်ဗဒှ်ပေဲါကောံဓရီုဇၞော် ချူသၞောဝ်ကၟိန်ဍုၚ် အပ္ဍဲဌာနဗလးရမျာၚ်ဂှ် နဒဒှ်စၞးကောန်ဂကူမန် နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်တိုန်စိုပ်ရ၊ ဂိတု၀၃ စၟတ်တ္ၚဲ၀၂ ဥုနေဝေန် သီထောံအဝဵုပၞာန် အလုံကၟိန်ဍုၚ်တုဲ သီုကဵုဟွံဒုၚ်ရပ် ညးပဲါဓလေတ်ထောံရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၆၃ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ဂှ် နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ် စှ်ေအိန်ထံၚ်ကုမိနှေန်သုၚ်တုဲ ကလိဂွံကောန်တြုံမွဲရ၊၊ ပ္ဍဲဂိတု နဝ်ဝေန်ပါဂှ် သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုၚ် အဃောမကော်ဆဵုဂဗညးတာလျိုၚ် ကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကဵုရး တၞၚ်သဳဂှ် နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ် နာဲထောန်တိၚ် နာဲအံၚ်ထောန် ကေုာံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ပၠတရဴမန်တၞဟ်ဟ်ဂမၠိုၚ် ပါ်ထလေတ်ဟွံဗၠးတုဲ ဒးဒုၚ်ရပ်အာကု ဒဝ်လှာန်ယျေကံၚ်သဳပၞာန်တံအိုတ်ရ။
၁၉၆၅ လက်ထက်ကံၚ်ဇြဳတိုန်တၟိတၟိဂှ် ဒးဒုၚ်ရပ်ထိၚ်ထောံဇိုၚ် (အကျယ်ချုပ်) အပ္ဍဲထံၚ်အၚ်စိၚ်ပွိုၚ်ၜါသၞာံပြၚ်ရ၊ ၁၉၉၀ ဂိတုအဝ်ဂါတ် ၁၉ ပ္ဍဲကဵု ၝောံခန်ဂန္ဒဳ ဂၠံၚ်ဗိုလ်အံၚ်ကျဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ပံၚ်တောဲပ္တိတ်လလောၚ်တြး ကေုာံဗော် UNLD ၊ NLDတုဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထောံထံၚ် ပွိုၚ် (၂၁)သၞာံရ။ ဗွဲကြဴ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ တက်ကျာပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော် ကဵု ဗော် နဝတ တံ အာတ်မိက်ကဵုဗလး သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်တံတုဲ ညးဗၠး တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၈ ဂှ် ဟိုတ်နူချူပလံၚ်လဝ်လိက် ကဵုကသပ်ကုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ ကေၚ်ထပ်ဒးလဝ်ထံၚ် ပွိုၚ် (၇)သၞာံပၠန်ရ။ နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်ဝွံ ဇကုညးၜိုန်ရဒေံါဇူထောံနူကဵုပေဲါဗ္တိုက် နကဵုဂၠံၚ်တရဴပ်လွဟ်ကီုလေဝ် နကဵုဂၠံၚ် တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အပ္ဍဲသၞောဝ် ညးဆက်လုပ်မံၚ်ပေဲါဗ္တိုက်ဖိုဟ်ဂှ် နူကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။
နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်ဝွံ ခေတ်အလဵုသဳအဆက်က် မွဲဒမြိပ်ဘဝညး ကံကုသဵုမန် မန်ညံၚ်သ္ဂောံဖန်က်ကေတ်မာန် ကေုာံ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ် ညံၚ်သ္ဂောံမံက်ဂတဝ်တိုန်မာန်ကီုဂှ် နကဵုဂၠံၚ်တရဴလုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်ဂှ်မွဲဗီု အပ္ဍဲဗွိုၚ် သၞောဝ်ဥပဒေဂှ်မွဲနဲ ဗွဲမဗဗွဲကဵုခေတ်ကါလ ဒုၚ်ဂိဒုၚ်စေက်ဍာ်ဓတ်ကါယညးအလုံမွဲဘဝတုဲ ရုန်ဂ္စာန်ပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ဇြဟတ်ရ၊ အတိုၚ်လိက်အုပ်ညးမချူခၞံပတိတ်လဝ်ဂှ်တှ်ေ မွဲဒမြိပ်မုက်ဂၠံၚ်တရဴဘဝညး ကဵုကမၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲကဵုခေတ်အလဵုသဳအဆက်က်ဂှ် ဒးလုပ်မံၚ်ထံၚ် ညံၚ်အပ္ဍဲကဵုမ္ၚးကီုရ။ အလဵုဇကုညး လုပ်ကၠုၚ်ပေဲါဗ္တိုက်သွက်ဗၠးၜး ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ကြပ်ပေၚ်(၇၀)သၞာံရ။
နာဲၚ္ၚိုဲတိၚ်ပြဟ်လလုဲအာစိုပ်အနိစ္စဓဝ်တုဲ သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသၟးဟွံက ဒးဒှ်လၞီအောန်စိုတ်၊ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၠးၜး သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂမၠိုၚ် အလုံအိုတ်သီုလေဝ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴသၞံၚ်တိုၚ်ပၠတရဴမွဲမ ပြဟ်ဒတုံပၠိုတ်အာကီုရ၊ ပရေၚ်ရုန် ဂ္စာန်ဂၠံၚ်တရဴညးကွာ်လဝ်ဂှ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဒးကေတ်မံၚ်ဂုဏ်စရာဲရ။
0 comments:
Post a Comment