မေန်နဲသိုဝ်

 တၠပညာ သၟာပရေင်ဍုင်ကွာန်

 ဒံက်တာမေန်နဲသဵု (ကော်) နာဲထောန်ယဳဝွံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၄၈) ဂိတုမေ (၂) ပ္ဍဲကွာန်တဵုဂူ ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်၊ ယၟုမိမညးဂှ် နာဲယှိုဲ ကေုာံ မိစဴဗုရ။ ညးဝွံ ပၞောဝ်ကဵုကောဒေံ (၇)တၠဂမၠိုင်ဂှ် ဒှ်ကောန်မရနုက်ကဵု တြဴ လ္တူဒဒေံရောင်။ 

နူဘဝကောန်တ္ၚာ် စကတ်ကၠုင်ပညာဘာတန်မူလတဵုဂူကီု၊ ဘာတန်လ္ဒောဝ် ပ္ဍဲဂေါန်ဒေင်ကီု၊ ဘာတန်သၠုင်ဂှ် တိုန်လဝ် ဘာစၟတ်(၂) ပ္ဍဲဍုင်မုဟ်ဍုင်ရ။ နူဂှ်တုဲအတိုင်ဝါသနာညး ဆက်တိုန် တက္ကသဵုဂဥုဲ စၟတ်(၁) စၟတ်(၂) တုဲ ကလိဂွံတဆိပ်ကြာပညာဂဥုဲ (M.B.B.S)နဒဒှ်ဒံက်တာမွဲတၠရ။  ကြဴနူဂှ် ညးဆက်လ္ၚတ်ပရေင်အုပ်ဓုပ်ပညာဂဥုဲ စဵုကဵုဂွံတဆိပ်ဒဳပလောမာ (D.H.A)ရ။

စပ်ကဵုပရေင်ယဲ (AIDS)တုဲ ညးအာလ္ၚတ်လဝ်ပ္ဍဲဍုင် အေဿရေနွံကီုရ၊ 

ဒံက်တာမေန်နဲသဵုဝွံ စပ်ကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ပရေင်အုပ်ဓုပ်၊ ပရေင်ပညာ တံဂှ် ညးအာလ္ၚတ်လဝ် ဍုင်သေံ၊ ဍုင်လဴ၊ ဍုင်ဖဳလေပ်ပိုင်၊ ဍုင်ကမ္ဗဝ်ဒိယျာ၊ ဍုင်ဗေန္ဂလာဒေတ်၊ ဍုင်နိပဝ်၊ ဍုင်သွဳဒေန်၊ ဍုင်တူရကဳ တံနွံရ၊၊

 ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုင်ဗၟာ နူကဵုဌာနအလဵုသဳဂှ် နကဵုလၟေင်တာလျိုင်ကဆံင်ကဵုကဆံင် ယိုက်ဂၠေင်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင် စဵုကဵုစိုပ်အယုက်စလာပ်ဇူ(ဗေန်ဇြေန်)ရ။

  ဒံက်တာမေန္နဲသဵုဝွံ စပ်ကဵုပရေင်ဂကူတုဲ နူကဵုဘဝကွးဘာတက္ကသဵု ညးချဳဓရာင်ကၠုင် ဗွဲမကတိုင်ကမှ်ရ၊ ကယျိုင်မန်ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုင်ကီု၊ ဘာဥတုက္ညင်ဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုင်ကီု အပ္ဍဲကဵုညးမချဳဓရာင်လဝ်ဂမၠိုင်ဂှ် ညးဝွံပါလုပ်လၟိဟ်မွဲတၠကီုရ။ ညးဝွံအဃောမကေတ်မံင်တာလျိုင် အကြာကမၠောန်အလဵုသဳဂှ် မဂ္ဂဇြေန်မန်ညံင်သ္ဂောံတိတ် နဒဒှ်ညးအုပ်ကာ (၁၉၇၂-၁၉၇၂) မွဲတၠကီု  ကြက္ကဒိန်မန် / ပက္ကဒိန်မန် ဂွံဒှ်ကၠုင်မာန်ဂှ်လေဝ် နဒဒှ်ညးဥက္ကာမွဲတၠကီု ရေင်တၠုင်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်ရ။ ပ္ဍဲကဵုပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ညံင်သ္ဂောံပ္တိတ်ကယျိုင်မန်မာန် ညးကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်၊၊ ပွိုင်ဍုင်မတ်မလီု၊ ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင်၊ ပ္ဍဲဍုင်ဗဂေါ ကမ္မတဳ ဂကောံဗ္တောန်လိက်ပတ် ယေန်သၞာင်မန် ညံင်သ္ဂောံက္တဵုဒှ်မံက်ဂတဝ်ကၠုင် နဒဒှ်မၞိဟ်ဟီုဂးစန်ဒက်မွဲတၠ၊ ကမ္မတဳ ကၠောန်ဗဒှ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် လ္တူဍုင်မတ်မလီု  နဒဒှ်ဥက္ကဌကီု ဗွဲလၟေင် နဒဒှ်ညးအုပ်ကာကီု ရေင်တၠုင်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်၊ နဒဒှ် ညးအုပ်ကာကမ္မတဳ ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာင်မန်ဒေါဝ်ဗၞဳ မွဲတၠကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်ရ။ 

  တၞဟ်နသ္ဂောံလုပ်ပြိုင်ပေဲါရုဲမာဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ ဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်အပ္ဍဲသၞောဝ်နွံထေက်ရောင် ရန်ကဵုသာ်ဝွံတုဲ မွဲဟာန်ကေုာံ သ္မာပရေင်ဍုင်ကွာန်တၞဟ်ဟ်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၉ဂှ် ပံက်ပ္တိုန်ဗော်မွဲမၞုံယၟု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အလုံရးမန်တုဲ ရေင်တၠုင်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင် နဒဒှ် ညးအုပ်ကာနာနာ(ဒေါဝ်ဗၞဳ)ရ၊၊ စိုပ်အခိင်ပေဲါရုဲမာဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ဂှ် ဒုင်ရုဲမာဲညးစၞးအမာတ်ကၠတ်ထဝ် တွဵုရးသ္ကုတ်(၂) ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် ဇၞးအာမာဲတုဲ သီုဂွံဒှ်အမာတ် ကၠတ်ထဝ်မွဲတၠ သီုဂွံဒုင်ရုဲစှ်ပတိုန်နဒဒှ် ဝန်ဇၞော် ပရေင်ဖျေံဗီုပြင် ကေုာံ ပရေင်ပိုန်ဒြပ် တွဵုရးမွဲတၠ နူ၂၀၁၁ စိုပ်၂၀၁၆ ရ။ 

  အဃောမကေတ်မံင်တာလျိုင် နဒဒှ်ဝန်ဇၞော် အကြာကမၠောန်အလဵုသဳဂှ် သီုကေတ်လဝ်တာလျိုင်ကေင်ကာစပ်ကဵု ပရေင်ကောန်ဂကူမန်တုဲ ကမၠောန်ပွမကၠောန်ဗဒှ် ပေဲါဗှ်လိက်စံင်  ဒၞါဲတၞဟ်ဟ်ဂမၠိုင်ကီု အပ္ဍဲကဵုပေဲါပြိုင် လှ်ေ၊ ဒယှ်ေ၊ တိင်တိုက်ဂမၠိုင် နဘာသာဂကူမန် ညံင်သ္ဂောံပါလုပ်မာန်ကီု  ညးရုန်ဂ္စာန်ကေတ်ကၠုင်တာလျိုင်ရ။ 

  အပ္ဍဲကဵုဘာအလဵုသဳ ညံင်သ္ဂောံကလိဂွံအခေါင်ဗ္တောန်လိက်မန်ကီု၊ ပွမဖျေံဗ္တောန် ကွတ်အ္စာဘာ ကုအ္စာဘာတံကီု ညးရေင်တၠုင်ကၠုင်လဝ်ရ၊၊ လိက်ပရိုင်လၟေင်သတ္တဟ နူကဵုအလဵုသဳပ္တိတ် နကဵုဘာသာမန် ဘာသာကရေင် ဘာသာပအိုဝ် ညံင်သ္ဂောံပ္တိတ်ကဵုမာန်  ညးပတိုန်ထ္ၜး ပ္တိတ်ကၠုင်ဇြဟတ်ရ။

  ဒံက်တာမေန်နဲသဵုဝွံ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳပံင်တောဲသဳကၠဳပရေင်ၜိုဟ်လလံကၟိန်ဍုင် (UPDJC) နဒဒှ်ကောန်ဂကောံမွဲတၠကီု၊ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳ ပံင်တောဲမင်ရံင် ပွမက္တဵုဒှ်ပရေင်ပန်ပှော်ညးသ္ကံပ္ဍဲတွဵုရးမန် ( JMC–S) နဒဒှ်ကောန်ဂကောံမွဲတၠကီု နူကဵုမၞိဟ်စၞး မဟာဇန်မွဲတၠ ပါလုပ်လၟိဟ်ရေင်တၠုင်ကၠောန်လဝ်ကီုတုဲ ပ္ဍဲကဵု(ငြိမ်း)ဖေါၚ်ဒေရှေန် မၞိဟ်ကဵုကသပ် တွဵုရးမန်ဂမၠိုၚ် နဒဒှ်သဘာပတိမွဲတၠ ပါလုပ်လၟိဟ်ကေတ်လဝ်တာလျိုင်ရ။

  ဒံက်တာမေန်နဲသဵုဝွံ  ပွမကၠောန်ဗဒှ်ပေဲါဗှ်လိက်စံင် သုတေသန ဘာသာမန်ကီု၊ ပွမၜံက်ဗမံက်ပ္တိုန် ဍုင်သုဝဏ္ဏဘူ မိတြေံကီု၊ ပွမချူပတိုန်ထ္ၜးလိက်စံင်ပြသၞာအကြာမန်ကဵုပျူကီု။ ပွမချူခၞံလဝ် (ဒြပ်မဲ့ယဥ်ကျေးမှု နှင့် ပဥ္စလိုင်စာအုပ်) ကီု၊ ပွမချူခၞံ (သောင်ရင်၊ ဒေါန၊ မြဝတဳ သုတေသနစာအုပ်) ကီု၊ လိက်သုတေသန ဗီုချူလိက်မန်ပြံင်လှာဲကၠုင် ဂှ်ချူခၞံတြးကၠုၚ်လဝ်နွံရ၊၊ ပါဲနူဂှ် ပရေင်ဝင်၊ ပရေင်ဍုင်ကွာန်၊ ပရေင်လိက်ပတ်၊ ပရေၚ်ယေန်သၞာင် တံဂမၠိုင် သ္ပသုတေသန လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠါဲ ချူလဝ်ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ 

  ပတန်ကၠုၚ်လဝ် တိုက်လိက် ဘဒ္ဒြဒေဝဳတုဲ တက်တြးပ္တိတ်လဝ်လိက်အုပ်ဂမၠိုင် (ဟံသာဝတီမွန်မင်းတို့၏ ရာဇဘိသေကနှင့် အခြားဆောင်းပါးများ ) ပံင်တောဲလဝ်ကဵု မင်းကျော်ဌေး တုဲချူလဝ်။ လိက်ဒံက်တာမေန်တေန်မန်ချူလဝ်ဂှ် မွန်မြန်မာစာပေပေါင်းကူးစာအုပ်၊၊ (အမျိုးသားစာပေဆုရရှိခဲ့သော) လိက်အုပ် သုဝဏ္ဏဘူမိ သုတေသန နာဲသာန်ဝေန်(စံဝင်း)ချူလဝ် ၊၊ လိက်အုပ် ရာမညမိုးစွေရေးသားသော မွန်ဂီတနိဒါန်း (မွန်၊ မြန်မာ)၊၊ လိက်အုပ် စစ်ကဲဦးရွှေနော်ရေးသားသော မွန်ရာဇဝင်နှင့် စေတီတော်သမိုင်းပေါင်းချုပ်၊၊ ကေုာံ မွန်ရာဇဝင်နှင့် စေတီတော်သမိုင်းပေါင်းချုပ် (ထွန်းဖောင်ဒေးရှင်းစာမူဆုရ ဒေါက်တာစောမြသက်အောင်ဘာသာပြန်) တံနွံကၠုင်ရ၊၊

   

ဒံက်တာမေန်နဲသဵုဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတု သေပ်ဒေမ်ဗါ စၟတ်တ္ၚဲ ၁၄ ဂှ် အခိင်သဝ်တ္ၚဲ (၇း၄၀)ဂှ် စုတိကလိလောန်စဴအာ နကဵုယဲမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်ဝင်ဒုန် ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင် တွဵုရးဍုင်မန်ရ၊၊

 

နိဿဲ

 https://my.wikipedia.org/wiki/မင်းနွယ်စိုး